Ikastola

Una ikastola ye centru educativu qu'utiliza como llingua vehicular l'euskera. Surdieron nel sieglu XX nes rexones españoles de País Vascu, Navarra y Castiella y Lleón (Enclave de Treviño), según nel País Vascu francés que s'estremaben por utilizar esta llingua nun momentu en que nun taba presente nos sistemes educativos públicos.

• Nel País Vascu, cola incorporación de la enseñanza n'euskera al sistema d'educación pública la situación de les ikastolas foi oxetu d'alderique políticu tendente a la so reconversión en centros públicos. D'esta miente, por aciu l'aprobación de la Llei de la Escuela Pública Vasca en 1993 un grupu de ikastolas decidieron integrase na rede educativa pública, calteniendo nominalmente la denominación de "ikastola", en cuantes que'l restu funcionen na actualidá como colexos privaos con réxime de conciertu.
• En Navarra, la mayoría de les 15 ikastolas esistentes son colexos privaos. Nesta comunidá, al dase una situación d'histórica diversidá llingüística nel so territoriu, d'alcuerdu de primeres de predominiu llingüísticu el euskera namái ye cooficial col castellán na Zona Vascófona (norte) ente que nel centru y sur de la Comunidá Foral la llingua oficial ye'l castellán (anque na zona mista del centru'l euskera ye semi-oficial). Por ello, l'alministración pública navarra concierta les places de les ikastolas allugaes nes Zones Vascófona y Mista.
• Nel País Vascu francés el euskera, al igual que'l restu de llingües rexonales, nun ye oficial, anque se dexa la so enseñanza en ikastolas privaes. Les ikastolas d'esta rexón tán arrexuntaes na organización Seaska, y los sos profesores reciben el so sueldu del Ministeriu d'Educación francés. Amás nos últimos años el euskera ta incorporándose más na educación pública, en forma de modelu billingüe euskera-francés.
• En Castiella y Lleón abrir en 2003 la primera ikastola nel conceyu de La Puebla de Arganzón, p'atender la demanda d'alumnáu del Enclave de Treviño.